ศิลาจารึก แหล่งประวัติศาสตร์ อันล้ำค่า

ศิลาจารึก แหล่งข้อมูล ทางประวัติศาสตร์อันล้ำค่า ที่บันทึกเรื่องราว เหตุการณ์ ความเชื่อ และวิถีชีวิตของผู้คนในอดีตไว้บนแผ่นหิน ศิลาจารึกเหล่านี้ ถูกจารึกขึ้นด้วย ฝีมือของมนุษย์

ศิลาจารึก คือสิ่งใด

ศิลาจารึก เป็นวรรณกรรม ชนิดลายลักษณ์อักษรอย่างหนึ่ง นิยมจารึกบนเนื้อศิลา ทั้งในรูปแบบแผ่นและแท่ง โดยใช้โลหะแหลม ขูดขีดเนื้อศิลา ให้เป็นตัวอักษร เรียกกระบวนการนี้ว่า การจารึก

ซึ่งเป็นแหล่งข้อมูล ทางประวัติศาสตร์ ที่มีคุณค่าอย่างยิ่ง เพราะเป็นหลักฐาน ที่บันทึกเหตุการณ์ ข้อมูล และความรู้ต่างๆ ไว้ในอดีต ผู้จารึก หรือ ผู้สั่งให้มีการจารึก มักจะเป็นผู้มีอำนาจ  เนื้อหาที่จารึก มีความหลากหลาย ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ของผู้จารึก

ที่มา: ศิลาจารึก [1]

ศิลาจารึก เกิดขึ้นในสมัยใด

ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 19 หลักฐานถูกปรากฏขึ้น เป็นศิลาจารึกที่คนไทยทำขึ้น ต่อมา ก็ได้ก่อตั้งอาณาจักรสุโขทัย ในแถบลุ่มแม่น้ำยม โดยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช กษัตริย์พระองค์ที่ 3 จึงได้ประดิษฐ์ลายสือไทยขึ้น ในปีพุทธศักราช 1826 ซึ่งถูกตาตึงว่าเป็น จารึกหลักที่ 1

ศิลาจารึกนำไปบันทึกอะไร

• บันทึกเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ เช่น การขึ้นครองราชย์ การทำสงคราม การสร้างเมืองโบราณ
• บันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับศาสนา เช่น หลักคำสอน บทสวดมนต์ คาถา
• บันทึกตำรับตำรา เช่น การแพทย์ ดาราศาสตร์ โหราศาสตร์
• บันทึกวรรณคดี เช่น บทกวี เรื่องราว นิทาน

พบศิลาจารึก ที่เก่าแก่ที่สุด ที่ใด

จารึกที่เก่าแก่ที่สุด ที่พบในประเทศไทย คือ จารึกเขาน้อย พบที่เขาน้อย อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว จารึกนี้ เขียนด้วยอักษรปัลลวะ ภาษาสันสกฤต และภาษาเขมร มีอายุอยู่ราวพุทธศตวรรษที่ 12 เนื้อหาของจารึก เป็นการกล่าวถึงการสร้างวัด และการถวายวัตถุทาน [2]

ตัวอย่างศิลาจารึก ที่มีชื่อเสียงในประเทศไทย

จารึกพ่อขุนรามคำแหง จารึกหลักที่ ๑ ถือเป็นศิลาจารึกที่สำคัญ ที่สุดของไทย จารึกขึ้นในสมัยสุโขทัย เนื้อหาเล่าถึงประวัติศาสตร์ อาณาเขต วัฒนธรรม และประเพณีของอาณาจักรสุโขทัย [3]

จารึกวัดเขาพระนารายณ์ จารึกขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยา เนื้อหาเล่าถึงการสร้าง วัดเขาพระนารายณ์ และเหตุการณ์สำคัญในสมัยนั้น [4]

จารึกวัดพระธาตุดอยสุเทพ จารึกขึ้นในสมัยอาณาจักรล้านนา เนื้อหาเล่าถึงการสร้าง วัดพระธาตุดอยสุเทพ และความสัมพันธ์ระหว่าง อาณาจักรล้านนากับอาณาจักรอื่นๆ [5]

จำนวนศิลาจารึกมีกี่หลัก

จำนวนศิลาจารึก ที่ค้นพบ และอ่านออก มีไม่น้อยกว่า 100 หลัก แต่จำนวนที่แน่นอนนั้น ขึ้นอยู่กับว่า เราจะนิยามศิลาจารึกว่าอย่างไร

• หากรวมศิลาจารึกทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นภาษาไทย ภาษาบาลี ภาษาเขมร หรือภาษาอื่นๆ รวมไปถึงจารึกบนโลหะ ก็จะมีจำนวนมากกว่า 100 หลัก
• แต่หากจำกัดเฉพาะ ศิลาจารึกภาษาไทย ที่จารึกบนหิน จำนวนที่ค้นพบและอ่านออก ณ ปัจจุบัน อยู่ที่ ประมาณ 70 หลัก

สามารถอ่านรายละเอียดของหลักศิลาจารึกต่อได้ที่ Sukhothai

สรุป ศิลาจารึก

ศิลาจารึกเกิดขึ้นตั้งแต่สมัยโบราณ เป็นแหล่งข้อมูลทางประวัติศาสตร์ ภาษา ศาสนา ศิลปกรรมที่มีคุณค่าอย่างยิ่ง ช่วยให้เราเข้าใจอดีต เรียนรู้วิถีชีวิต ความเชื่อ และภูมิปัญญาของบรรพบุรุษ

อ้างอิง

[1] wikipedia. (May 30, 2024). ศิลาจารึก. Retrieved from wikipedia

[2] saranukromthai. จารึกที่พบในประเทศไทย. Retrieved from saranukromthai

[3] wikipedia. (June 2, 2024). จารึกพ่อขุนรามคำแหง. Retrieved from wikipedia

[4] finearts. (2020-2024). ศิลาจารึกเขาพระนารายณ์. Retrieved from finearts

[5] wikipedia. (April 23, 2024). อาณาจักรล้านนา. Retrieved from wikipedia