วัฏจักรการลงทุน คืออะไร ควรลงทุนอะไรช่วงเวลาไหน

วัฏจักรการลงทุน เกี่ยวข้องกับ การลงทุน ในสินทรัพย์ต่างๆ โดยตรง เป็นช่วงเวลาที่มีการเปลี่ยนแปลงของ เศรษฐกิจ ในประเทศหนึ่ง หรือในระบบหนึ่ง เนื้อหาในบทความนี้ เราจะมาพูดถึง วัฏจักรเศรษฐกิจ ที่ไปสอดคล้องกับการเลือกลงทุน เพื่อเป็นแนวทาง สำหรับการลงทุนในช่วงเวลาต่างๆ

วัฏจักรการลงทุน คืออะไร ?

วัฏจักรการลงทุน คือ วัฏจักรของเศรษฐกิจ ที่มีการหมุนเวียนเป็นวงกลม ไปเรื่อยๆ [1] แบ่งแยกย่อยออกเป็น 4 ช่วงเวลา แต่ละช่วงเวลาจะมีระยะเวลาของมัน ซึ่งไม่สามารถกำหนดเวลาตายตัวได้ เมื่อผ่านช่วงเวลาหนึ่งไปแล้ว ก็จะเข้าสู่ช่วงเวลาถัดไป จะส่งผลให้เศรษฐกิจเปลี่ยนแปลงไป

หลังจากการวน วัฏจักรการลงทุน จนครบทั้ง 4 ช่วงเวลาแล้ว จะกลับเข้าสู่การเริ่มรอบใหม่ เป็นแบบนี้วนไปเรื่อยๆ ในแต่ละประเทศ อาจไม่จำเป็นที่จะอยู่ในช่วงเวลาของวัฏจักรเดียวกันก็ได้ หรือแต่ละประเทศ อาจมีช่วงเวลาวัฏจักร ที่ยาวนานแตกต่างกัน ก็ล้วนขึ้นอยู่กับหลากหลายปัจจัยชี้นำ

ทั้ง 4 วัฏจักรการลงทุน ประกอบไปด้วย Reflation Stage, Recovery Stage, Overheat Stage และ Stagflation ใน 4 รูปแบบนี้มีทั้งช่วงเวลาที่ เศรษฐกิจตกต่ำถึงขีดสุด ไปจนถึง เศรษฐกิจเติบโตถึงขีดสุด เพราะเหตุผลอันใด เราจะอธิบายโดยละเอียด แยกย่อยในหัวข้อถัดไป

1. Reflation Stage

เป็นจุดเริ่มต้นของ วัฏจักรทางเศรษฐกิจ ที่เกิดจากเหตุการณ์ผิดปกติ หรือช่วงที่มีการเริ่มต้นวิกฤตต่างๆ [2] เช่น โควิด-19, วิกฤตราคาโกโก้, ไข้หวัดนกระบาด, สงคราม และอื่นๆ ที่เราเคยพบเจอ ถือเป็นช่วงก่อนหน้า ที่จะมีการเกิดภาวะ เศรษฐกิจถดถอยตามมา

สัญญาณเตือนก่อนเข้าสู่วัฏจักร Reflation Stage

• เกิดวิกฤต ที่ส่งผลกระทบเป็นวงกว้าง ผลกระทบขนาดใหญ่ ดังตัวอย่างที่เราได้กล่าวไปข้างต้น
• พฤติกรรมของผู้คน เริ่มผิดแปลกไป เช่น เริ่มไม่ใช้จ่ายเงิน เริ่มกักตุนสินค้า เพราะกลัวความเสี่ยงในการใช้จ่าย กลัวที่จะมีรายได้น้อยลงจากวิกฤตที่เกิดขึ้น
• อุปสงค์ลดน้อยลง อย่างมีนัยสำคัญ อัตราการบริโภคสินค้าในระดับมหาภาค ลดน้อยลงโดยมีตัวแปรอื่นๆ เข้ามาเกี่ยวข้อง

ผลกระทบที่ตามมาในวัฏจักร Reflation Stage

• สินค้าที่ขายไม่ออก เริ่มมีการปรับราคาลดต่ำลง ในช่วงวิกฤต ส่วนใหญ่จะเป็นสินค้าฟุ่มเฟือยทั้งหลาย เช่น เสื้อผ้า เครื่องสำอาง เครื่องประดับ เป็นต้น
• สินค้าที่ขายได้ดี เริ่มมีการปรับราคาสูงขึ้น ส่วนใหญ่จะเป็น อาหาร สินค้าทางการเกษตรสำหรับบริโภค น้ำดื่ม สินค้ากิฟเฟนกู๊ด หรือสินค้าด้อยคุณภาพ เป็นต้น
• ผู้ผลิตเริ่มลดกำลังการผลิต เนื่องจากสินค้าบางชนิดเริ่มขายยากขึ้น
• ผู้ผลิตลดค่าใช้จ่าย จากต้นทุนการผลิต อื่นๆ อย่างเช่นการเลิกจ้างพนักงาน การให้พนักงาน Work from home ลดการส่งเสริมในด้านการตลาด
• เศรษฐกิจเริ่มถดถอยลงเรื่อยๆ เกิดภาวะเงินฝืด เนื่องจากผู้คนใช้จ่ายน้อยลง การลงทุนในประเทศน้อยลง

การแก้ไขปัญหาในวัฏจักร ReflationStage

• ธนาคารกลางลดอัตราดอกเบี้ย เพื่อให้ผู้ฝากเงินในธนาคาร รู้สึกว่าไม่คุ้มค่า เพื่อให้เกิดการออกมาใช้จ่าย และกระตุ้นการบริโภคมากขึ้น
• การลดดอกเบี้ย ส่งผลให้การกู้เงิน การลงทุน ถูกลง เพื่อเป็นการกระตุ้นให้เงินหมุนเวียนเข้าไปในเศรษฐกิจ
• ภาครัฐออกมาส่งเสริมการใช้จ่าย การแจกเงิน อัดฉีดเงินเข้าระบบ เพื่อให้เศรษฐกิจเกิดการหมุนเวียน

สินทรัพย์ที่ควรลงทุนในช่วงวัฏจักร ReflationStage

ตราสารหนี้ เป็นสินทรัพย์ที่เกิดจากการออก ตราสาร บริษัทที่ออกจะกลายเป็นลูกหนี้ ส่วนผู้ที่ซื้อตราสาร หรือถือครอง จะกลายเป็นเจ้าหนี้ [3] คล้ายกับการที่บริษัทได้ยืมเงินมาจากเรา โดยผลตอบแทนที่เราได้รับคือดอกเบี้ยที่มีค่าคงตัว

ตราสารหนี้ เหมาะสำหรับการลงทุน ในวัฏจักรนี้มากที่สุด เนื่องจากราคาของตราสารหนี้ จะสวนทางกับอัตราดอกเบี้ยธนาคาร กล่าวคือ เมื่อเราซื้อตราสารหนี้ในช่วงนี้ จะทำให้มูลค่าของมันเพิ่มสูงขึ้น ส่งผลให้ผลตอบแทนที่เราจะได้รับจะเพิ่มขึ้นตาม

2. Recovery Stage

วัฏจักรการลงทุน ในช่วงที่ 2 นี้ จะเป็นช่วงการฟื้นฟูเศรษฐกิจ จากช่วงแรกที่ผ่านมา ช่วงนี้จะเป็นช่วงปลายวิกฤต หรือช่วงที่วิกฤตถูกคลี่คลายลง ผู้คนเริ่มกลับมาใช้ชีวิตตามปกติ เริ่มออกมาจับจ่ายซื้อของ และเป็นช่วงที่นักลงทุนกลับมาลงทุนอีกครั้ง

สัญญาณเตือนก่อนเข้าสู่วัฏจักร Recovery Stage

• วิกฤตต่างๆถูกแก้ไข และคลี่คลายลง ตัวอย่างเช่น ช่วงที่โควิด-19 กลายเป็นโรคประจำถิ่น และมีเทคโนโลยีการรักษาที่มีประสิทธิภาพ
• ผู้คนเริ่มกลับมาซื้อของมากขึ้น ยอดขายสินค้าบางชนิดเริ่มสูงขึ้น
• อุปสงค์ และอุปทาน กลับมาเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ อัตราการบริโภคค่อยๆขยับตัวเพิ่ม กระบวนการผลิต การจ้างงาน ก็เพิ่มขึ้นตามมา

ผลกระทบที่ตามมาในวัฏจักร Recovery Stage

• ความต้องการซื้อสินค้า ที่สูงขึ้นกะทันหัน ทำให้ราคาสินค้าบางชนิดขาดตลาด และราคาเริ่มสูงขึ้น เนื่องจากการผลิตสินค้า ไม่สามารถเพิ่มขึ้นได้ในทันที ตัวอย่างเช่น น้ำมัน
• ผู้คนเริ่มกลับมาลงทุนมากขึ้น สินทรัพย์ต่างๆจึงเริ่มมีการปรับราคาสูงขึ้นตาม
• เมื่อภาคการลงทุนเริ่มฟื้นฟู และกลับมาขยายตัว ส่งผลให้เกิดการจ้างงาน เพิ่มอัตราการผลิต
• ภาคเศรษฐกิจกลับมาดีขึ้นอย่างช้าๆ จากสภาวะเงินฝืด ก็กลับมาเข้าสู่สภาวะปกติในระบบการเงิน

การแก้ไขปัญหาในวัฏจักร RecoveryStage

• ปัญหาที่ยังพบในวัฏจักรนี้ จะเป็นการเติบโต ที่ไม่ได้เกิดขึ้นอย่าง 100% รวมถึงจากความเสียหายทางเศรษฐกิจ ที่เกิดมาจากวัฏจักรก่อนหน้านี้
• ธนาคารกลางลดอัตราดอกเบี้ย กระตุ้นให้เกิดการลงทุน การกู้เงิน รวมถึงทำให้ผู้คนออกมาใช้จ่ายบริโภค
• การลดภาษีในด้านต่างๆ เพิ่มการนำเข้าสินค้า เพื่อให้สินค้าเพียงพอต่อความต้องการในประเทศ รวมถึงช่วยไม่ให้สินค้าที่ขาดตลาด มีราคาสูงขึ้น

สินทรัพย์ที่ควรลงทุนในช่วงวัฏจักร RecoveryStage

สิ่งที่ควรลงทุนใน วัฏจักรการลงทุน นี้มากที่สุด ก็คือหุ้น เพราะเศรษฐกิจเริ่มกลับมาฟื้นตัว บริษัทต่างๆเริ่มกลับมาทำกำไรได้อีกครั้ง หุ้นที่เกี่ยวข้องกับการบริโภค ของผู้คนส่วนใหญ่ จึงกลับมาเติบโตขึ้น สินค้าฟุ่มเฟือยที่ถูกมองข้าม ก็กลับมามีการซื้อขายมากขึ้นอีกครั้ง

3. Overheat Stage

หลังจากช่วงฟื้นตัวทางเศรษฐกิจที่ผ่านมา วัฏจักรนี้จะเป็นช่วงที่เศรษฐกิจขยายตัวถึงขีด Maximum การเติบโตสุดขีดนี้ทำให้มีการผลิตสินค้าสูงที่สุด จ้างงานสูงที่สุด และบริโภคสูงที่สุด แถมยังเป็นจุดที่บริษัทต่างๆเกิดการแข่งขันกันอย่างดุเดือดด้วย

สัญญาณเตือนก่อนเข้าสู่วัฏจักร Overheat Stage

• ราคาสินค้า และบริการเริ่มสูงขึ้น
• มีการแข่งขันสินค้าในตลาด รวมถึงโปรโมชั่นที่ใช้เพื่อดึงดูดยอดขาย
• ผู้คนกลับมาใช้ชีวิตตามปกติโดยสมบูรณ์ แหล่งซื้อขาย และแหล่งท่องเที่ยว จะพบผู้คนที่หนาแน่น
• อุปสงค์ และอุปทาน อยู่ในสุดที่สูงที่สุด

ผลกระทบที่ตามมาในวัฏจักร Overheat Stage

• ต้นทุนการผลิต เริ่มสูงมากขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากบริษัทมีการเติบโตมากขึ้น ขยายกิจการ มีบริษัทใหม่เพิ่มมากขึ้น จึงเกิดการแย่งวัตถุดิบในบางชนิด ส่งผลให้มีราคาแพง
• ราคาสินค้า และบริการสูงขึ้น เกิดจากเงินเฟ้อ ที่มีเงินหมุนเวียนอยู่ในระบบมากจนเกินไป
• อัตราการว่างงานลดน้อยลง จุดสูงสุดของเศรษฐกิจนี้ ส่งผลไปถึงความต้องการแรงงานในหลายๆภาคส่วน
• GDP ของประเทศเพิ่มขึ้น เป็นตัวชี้วัดที่บ่งบอก การผลิต และการบริโภคภายในประเทศ ที่สูงขึ้นตามสภาพเศรษฐกิจ

การแก้ไขปัญหาในวัฏจักร OverheatStage

• เศรษฐกิจโตจนเกิดภาวะเงินเฟ้อตามมา อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ธนาคารกลางต้องประกาศปรับดอกเบี้ยสูงขึ้น เพื่อช่วยลดการหมุนเวียนเงินในระบบ
• ภาครัฐลดนโยบายส่งเสริมเศรษฐกิจ รวมถึงเพิ่มภาษี เพื่อลดการใช้จ่ายในภาพรวมลง

สินทรัพย์ที่ควรลงทุนในช่วงวัฏจักร OverheatStage

สำหรับการลงทุนใน วัฏจักรการลงทุน รูปแบบนี้ ก็ยังคงเป็นหุ้น ที่เติบโตอย่างต่อเนื่องอยู่ ถึงอัตราการเติบโตจะช้ากว่าวัฏจักรช่วงฟื้นฟูที่ผ่านมา โดยหุ้นที่น่าสนใจ จะเป็นหุ้นที่เกี่ยวกับสินค้าอุปโภค และบริโภคเป็นหลัก

4. Stagflation

เป็นวัฏจักรที่พ้น จุดสูงสุดทางเศรษฐกิจ มาแล้ว เป็นช่วงที่เกิดการชะลอตัว หรือช่วงขาลงนั้นเอง ช่วงนี้จะเป็นช่วงก่อนการกลับไปสู่ภาวะวิกฤต โดยสินค้าก็ยังคงมีราคาแพงอยู่ ภาวะเงินเฟ้อก็ยังเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง

สัญญาณเตือนก่อนเข้าสู่วัฏจักร Stagflation

• สินค้าแพงขึ้นถึงขีดสุด จนผู้บริโภคเริ่มลดการใช้จ่าย จากสินค้าที่แพงเหล่านี้
• ความคึกคักในเศรษฐกิจลดต่ำลง ปริมาณการซื้อขายก็มียอดน้อยลง
• ไม่มีการลงทุนเพิ่ม บริษัทต่างๆเริ่มหยุดการลงทุนเพิ่ม และเริ่มมองหาวิธีการลดต้นทุน
• หุ้นเริ่มมีราคาลดลง เนื่องจากนักลงทุน มองเห็นสัญญาณเศรษฐกิจที่เริ่มถดถอย จึงขายหุ้นบางส่วน

ผลกระทบที่ตามมาในวัฏจักร Stagflation

• ราคาสินค้า และบริการที่ยังคงแพงขึ้น จนทำให้ผู้บริโภคเริ่มลังเลในการใช้เงิน และเริ่มหันไปประหยัดเงิน
• บริษัทที่กำลังขยายตัวต้องหยุดชะงัก เนื่องจากวัตถุดิบมีราคาแพงขึ้น จึงหันมาลดต้นทุนเหล่านั้นลง รวมถึงลดการจ้างพนักงาน เพื่อประหยัดต้นทุน
• อัตราการว่างงานเพิ่มขึ้น จากการลดการจ้างแรงงาน ยิ่งทำให้ผู้คนไม่มีเงินสำหรับใช้จ่ายบริโภค
• การลงทุนน้อยลง นักลงทุนที่หันมาลงทุนกันอย่างล้นหลามเริ่มลดน้อยลงไป

การแก้ไขปัญหาในวัฏจักร Stagflation

• เงินยังเฟ้ออย่างต่อเนื่อง ธนาคารกลางจึงยังต้องปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ย
• ภาครัฐลดการส่งเสริมเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจ และยังคงเพิ่มภาษี เพื่อช่วยลดอัตราเงินเฟ้อ

สินทรัพย์ที่ควรลงทุนในช่วงวัฏจักร Stagflation

ในช่วง วัฏจักรการลงทุน นี้ สินทรัพย์ที่ควรลงทุนจะเป็น การถือเงินสดเอาไว้ และทองคำ เนื่องจากการลงทุนใดๆก็ตามทั้งหุ้น กองทุน ตราสารหนี้ เริ่มมีทิศทางที่แย่ลง จากภาวะเศรษฐกิจที่ค่อยๆเริ่มถดถอยนี้ ซึ่งราคาทองคำก็อาจแพงขึ้น จากการที่คนแห่มาซื้อกักตุนด้วยเช่นกัน

ราคาทองคำ ณ วันที่ 6 เมษายน 2567

• ทองคำแท่ง 96.5% ราคาขาย 40,250 บาท และราคารับซื้อ 40,150 บาท
• ทองรูปพรรณ 96.5% ราคาขาย 40,750 บาท และราคารับซื้อ รวมฐานภาษี 39,431 บาท

ที่มา: สมาคมค้าทองคำ [4]

วัฏจักรการลงทุน จะเป็นไปตามข้อมูลนี้ทั้งหมดหรือไม่

ข้อมูลของ 4 วัฏจักรการลงทุน ที่เราได้กล่าวมานี้ เป็นทฤษฎีทางเศรษฐศาสตร์ ที่ถูกสร้างขึ้นมาตามระบบเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นบนโลก ในความเป็นจริง บางครั้งอาจจะไม่เป็นไปตามทฤษฎีเหล่านี้เสมอไป

เพราะเนื่องจากตัวแปรต่างๆ ที่มีอยู่มากมาย รวมถึงความไม่แน่นอน ที่ไม่สามารถคาดเดาได้ ก็มาสร้างผลกระทบที่นอกเหนือจากที่กล่าวมาเช่นเดียวกัน

วัฏจักรการลงทุน ส่งผลกระทบต่อประเทศไทยอย่างไร

วัฏจักรการลงทุน ทำให้สินค้า และบริการในประเทศของเราแปรผันไป ตามช่วงเวลาของวัฏจักร เราอาจจะสังเกตเห็นได้ว่าช่วงปลายโควิด-19 ที่ผ่านมา ราคาน้ำมันพุ่งสูง จากความต้องการใช้น้ำมันที่มาก รวมถึงบางช่วงเวลายังทำให้ราคาของสินค้าสูงขึ้นอีก

เศรษฐกิจของประเทศไทย ได้รับผลกระทบสูงก็จริง แต่อาจจะไม่มากเท่ากับประเทศอื่นๆ เนื่องจากเรามีเงินทุนสำรองของประเทศ สูงกว่าเกณฑ์ปกติหลายเท่าตัว จากภาวะต้มยำกุ้ง ในปี พ.ศ. 2540 ที่เป็นผลกระทบครั้งใหญ่ ทำให้เราเรียนรู้ พร้อมวางแผนเพื่อรับมือกับภาวะเศรษฐกิจ ที่จะเกิดขึ้นในอนาคตอีก

ตอนนี้ วัฏจักรการลงทุน ของประเทศไทยอยู่ในจุดไหน

วัฏจักรการลงทุน ของประเทศไทยในปัจจุบัน กำลังอยู่ในสภาวะฟื้นตัว สลับกับการถดถอยบ้างในบางช่วงเวลา ปัจจุบันนี้มีการเพิ่มกำลังทางการผลิต และการลงทุนมากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะภาคการท่องเที่ยว ที่มีบทบาทต่อเศรษฐกิจของประเทศไทย ในระดับที่สูง

ราคาทองคำที่เพิ่มสูงขึ้นนี้ เป็นอีกสิ่งบ่งบอกว่า ผู้คนเริ่มกังวลกับเศรษฐกิจถดถอยในอนาคต และอัตราเงินเฟ้อที่ยังเพิ่มขึ้นต่อเนื่องอยู่

สรุป วัฏจักรการลงทุน 4 ประเภท ที่ส่งผลต่อภาพรวมทางด้านเศรษฐกิจประเทศ

วัฏจักรการลงทุน ได้เข้ามาเป็นตัวกำหนดทิศทางของเศรษฐกิจ และยังเป็นแนวทางสำหรับใช้เลือกลงทุน ถึงอย่างไรก็ตาม การลงทุนก็ยังคงต้องอาศัยความรู้ ความเข้าใจ เพื่อให้ลดความเสี่ยงที่เกิดลงให้ได้มากที่สุด

อ้างอิง

[1] Krungsri. (August 29, 2023). เศรษฐกิจแบบนี้ลงทุนอย่างไรให้คุ้มค่า. Retrieved from krungsri

[2] Kasikornbank. (March 9, 2024). เศรษฐกิจส่งสัญญาณ. Retrieved from kasikornbank

[3] SEC. (2018-2024). ผลิตภัณฑ์เพื่อการลงทุน. Retrieved from sec

[4] Goldtraders. (April 6, 2024). ราคาทองคำวันนี้. Retrieved from goldtraders