ลูกสำรอง วุ้นป่าหายาก ทำไมถึงมีแต่คนชอบกิน ?

ลูกสำรอง ของป่าหายาก เก็บยาก และมีราคาแพง ที่มากด้วยสรรพคุณชนิดนี้ เป็นผลของต้นไม้โบราณสูงที่ใกล้จะสูญพันธุ์แล้ว ร้อยละ 95% อยู่ที่จังหวัดตราด จันทบุรี และจังหวัดในโซนภาคตะวันออก โดยราคาเริ่มต้นนั้น จะอยู่ที่ 500 - 800 ต่อกิโลกรัม และจะเก็บผลผลิต หรือลูกสำรองได้ก็ต่อเมื่อ ถึงฤดูร้อนในช่วงเดือนมีนาคม และเมษายนเท่านั้น

ลูกสำรอง คืออะไร

ลูกสำรอง [1] คือ ผลของต้นสำรอง ที่มีขนาด 1 - 2 ข้อนิ้ว เป็นวงกลม และวงรี ลูกดิบที่ยังไม่สุก จะมีสีเขียว ส่วนลูกที่แห้ง หรือสุกแล้ว จะมีสีน้ำตาลอ่อนไปจนถึงสีน้ำตาลเข้ม ลักษณะผิวเหี่ยวย่น แข็ง ขรุขระ และหยาบกระด้าง ห่อหุ้มด้วยสารเมือก ข้างในมีเมล็ด และหากโดนน้ำ จะทำให้พองตัวเป็นวุ้น 5 - 10 เท่าตัว

ใบที่ติดมากับผล หรือ ลูกสำรอง จะมีลักษณะคล้ายเสี้ยวพระจันทร์ หรือเคียว โค้งยาวประมาณ 18 - 24 เซน กว้าง 5 - 6 เซน อยู่รวมตัวกันเป็นพุ่ม เป็นกระจุก ที่ปลายยอดของกิ่งต้นสำลอง โดย 1 กิ่ง จะมีลูกสำรอง 1 - 6 ลูก บ้างก็มีมากกว่านั้น และเมื่อล่วงลงจากต้น หรือที่สูง จะร่อน และหมุนตัวเป็นเกลียวอย่างสวยงาม

ลักษณะของต้นสำรอง เป็นยังไง

ต้นสำรอง ที่มีชื่อเรียก ภาษาอังกฤษว่า Malva Nut หรือ Jelly Nut จัดอยู่ในตระกูล MALVACEAE [2] วงศ์เดียวกับทุเรียน ปอทะเล และงิ้วป่า เป็นพันธุ์ไม้สูง - ใหญ่ ที่มีมาตั้งแต่โบราณ ปัจจุบันถูกขึ้นบัญชีแดง จัดเป็นต้นไม้หายาก ที่ใกล้จะสูญพันธุ์แล้ว

• ลักษณะของลำต้นสำรอง

มีลำต้นตรง สูงประมาณราวๆ 30 - 45 เมตร มีสีน้ำตาลเข้ม ออกเทา และดำ เปลือกแข็งและหยาบ แต่ไม่หนา กิ่งก้านแตกที่ปลายยอด เรียงยาว สลับสับหว่างค่อนข้างเป็นระเบียบ แดดที่แรง และร้อนจัดๆ จะทำให้เจริญเติบโตได้ไวขึ้น

• ใบของต้นสำรอง

มีลักษณะเป็นใบมีสีเขียว เรียวยาว คล้ายหอก มี 5 - 6 แฉก ตรงขอบมีความหยัก ใบกว้างประมาณ 5 - 20 เซน ยาวประมาณ 10 - 30 เซน ผิวมันเรียบและแข็ง ส่วนก้านจะมีความยาวประมาณ 3 - 15 เซนติเมตร

• ดอกของต้นสำรอง

ช่วงฤดูหนาวของเดือนธันวาคม และมกราคม จะเป็นช่วงระยะเวลา ในการออกดอกของต้นสำรอง โดยมีลักษณะเป็นช่อ กลีบดอกสีชมพู เหลือบม่วงแดงๆ ยาวราวๆ 7 - 10 มิล

ดอกเป็นพวงมีสีเหลือง และเขียว อยู่รวมกันเป็นกระจุก แบบแยกเกสรเพศ โดยเกสรตัวเมีย จะมีเพียง 1 เกสร และที่เหลือ จะเป็นเกสรตัวผู้ ที่มีประมาณราวๆ 10 - 15 เกสร

ที่มา : สำรอง พันธุ์ไม้ยุคโบราณมีประโยชน์มากมายมีลักษณะและปลูกอย่างไง : Kaset Today [3]

ทำไมคนไทย ถึงชอบกินน้ำ ลูกสำรอง

ลูกสำรอง หรือที่คนไทยมักนิยมกินกันนั้น จะเป็น “ น้ำสำรอง ” เนื่องจากเชื่อว่า จะสามารถช่วยลดน้ำหนัก เบิร์นไขมันในร่างกาย และจะทำให้ผอมได้ไว [4] ทำให้ผู้คนมากมาย ต่างพากันเข้าป่า หาเก็บลูกสำรอง เพื่อที่จะนำมาทำน้ำสำรองกินกันนั่นเอง

วุ้นจาก ลูกสำรอง กินแล้วจะเป็นอันตรายไหม

คำตอบคือ กินน้อยๆ อาจไม่ แต่ถ้ากินมากๆ อาจไม่แน่ เพราะ ลูกสำรอง หรือวุ้นที่อยู่ในผลสำรองนั้น ต่างอัดแน่นไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการ และสารต่างๆ มากมาย ที่ถึงแม้ว่าว่ามันจะไม่มาก แต่หากผู้ที่มีโรคประจำตัว หรือแพ้สารชนิดใดในผลสำรอง แนะนำว่า ควรศึกษาให้ดีๆ ก่อนที่จะรับประทาน และนี่คือสารหลักๆ และคุณค่าทางโภชนาการ ที่พบในวุ้นลูกสำรอง [5]

• มีสาร Pentose 24% Glucorine 15% และสาร Bassorin ในวุ้นสำรอง
• มีใยอาหารสูงถึง 64.12 - 76.45%
• โปรตีน 3.75 - 9.5%
• ไขมัน 0.41 - 9.5%
• ความหวานเข้มข้น 3 Brix
• สามารถให้พลังงาน 4,175.24 แคลอรี ต่อวุ้นสำรอง 100 กรัม

สรุป ลูกสำรอง (Malva Nut)

ลูกสำรอง (Malva Nut) คือ ผลของต้นสำรอง ที่มีลักษณะผิวแตก แห้ง หยาบ แข็ง และขรุขระมาก โดยมีใบคล้ายเสี้ยวพระจันทร์ ติดกับผล เมื่อโดนน้ำ จะทำให้วุ้นในลูกสำรอง พองตัวขึ้นถึง 5 - 10 เท่า วุ้นที่อยู่ด้านในนั้น สามารถกินได้ มักนิยมนำไปทำน้ำสำรอง และขนมหวานสำรองน้ำกะทิ

อ้างอิง

[1] MGR ONLINE. (April 8, 2018). ‘ลูกสำรอง’ สมุนไพรมากประโยชน์ที่ไม่เป็นสองรองใคร. Retrieved from mgronline

[2] Medthai. (2023-2024). MALVACEAE. Retrieved from medthai

[3] Kaset Today. (2024). สำรอง พันธุ์ไม้ยุคโบราณมีประโยชน์มากมาย มีลักษณะและปลูกอย่างไง. Retrieved from kaset

[4] KAPOOK. (2024). ลูกสำรอง (พุงทลาย) สรรพคุณยืนหนึ่งเรื่องลดน้ำหนัก. Retrieved from kapook

[5] Medthai. (May 4, 2020). สำรอง สรรพคุณและประโยชน์ของลูกสำรอง 30 ข้อ ! (พุงทะลาย). Retrieved from medthai