กระเป๋านางเงือก คืออะไร และมีหน้าตาอย่างไร

กระเป๋านางเงือก กระเป๋าเงือก หรือ กระเป๋าเงินของนางเงือก เป็นสิ่งหายากทางทะเล ที่ใช่ว่าจะพบเห็นกันได้ง่ายๆ อีกทั้ง ยังไม่อาจที่จะเดาได้ว่า สิ่งที่อยู่ข้างในนั้น เป็นตัวอ่อนประเภทใด

กระเป๋านางเงือก คืออะไร

กระเป๋านางเงือก : Mermaid's Purse หรือ Egg case (Chondrichthyes) [1] คือ ไข่ของปลากระเบน และไข่ของปลาฉลาม บางชนิด ที่ไข่ไว้ใต้น้ำ หรือตามซอกหินต่างๆ โดยจะยึดติดไว้กับวัตถุ และเมื่อถึงเวลา หรือโตเต็มที่ มันก็จะฝักเป็นตัวออกมาเอง

ซึ่งปลาฉลามส่วนมากนั้น จะออกลูกเป็นตัว แต่ก็ยังมีปลาฉลามอีกหลายชนิด ที่ออกลูกเป็นแคปซูล หรือกระเป๋านางเงือกนี้

กระเป๋านางเงือก (Mermaid's Purse) มีหน้าตาอย่างไร

แคปซูล หรือไข่ กระเป๋านางเงือก ของสัตว์ทะเลทั้ง 2 ชนิดนี้ ถึงแม้จะมีเรียกชื่อ ที่เหมือนกัน แต่ลักษณะ และรูปร่างนั้น จะมีความแตกต่างกันออกไป แต่ก็ยังคงมีความละหม้ายคล้ายกันอยู่ อาทิเช่น

มีรูปทรงเป็นแคปซูล หรือกล่องเก็บไข่ เป็นวุ้นๆ ที่มีขนาดใหญ่กว่าฝ่ามือเล็กน้อย มองดูแล้วมีความแข็ง และมีสีที่คล้ำ ออกไปทางดำ และน้ำตาลเข้มๆ ที่เหมือนกัน และยังมีเนื้อสัมผัสที่หยาบด้าน มีเหมือกปนเล็กน้อย

ลักษณะ กระเป๋านางเงือก ของปลาฉลามและกระเบน

• ปลาฉลาม (บางชนิด)

ลักษณะของปลาฉลามนั้น หลักๆ จะมีอยู่ 2 ประเภท [2] คือ 

1. กระเปราะ : คล้ายกล่อง หรือกระเป๋าถือ รูป 4 เหลี่ยมผืนผ้า มีขนาดความยาว 6-7 ซม. เปลือกแข็ง หนา เหนียว และเป็นวุ้นๆ พร้อมกับมีเส้นใยตรงมุมเปลือก ไว้สำหรับยึดเกาะ เมื่อส่องไฟ จะเห็นเป็นลักษณะคล้ายไข่แดงลูกใหญ่ๆ
2. คล้ายลูกสน : ชนิดนี้มักจะพบได้ที่ต่างประเทศ โดยลักษณะของมันนั้น จะคล้ายๆ กับลูกของต้นสน เปลือกสาหร่าย มีสีดำ และน้ำตาล ลูกใหญ่ พื้นผิวมีความด้าน ที่ลื่นๆ

• ปลากระเบน

จะมีลักษณะคล้ายกันกับ ไข่แคปซูล (Mermaid's Purse) ของปลาฉลาม ในลักษณะแรก คือ รูปร่างภายนอกเหมือนกล่อง มีความเป็น 4 เหลี่ยม รูปวงรี หรือลักษณะอื่นๆ ที่ต่างเล็กน้อย มีสีคล้ำ ภายนอกดูแข็ง ที่หนา มักพบเป็นสีดำ

ปลาฉลาม อะไรบ้าง ที่ออกลูกเป็น กระเป๋านางเงือก (ไข่)

ปลาฉลาม ที่ออกลูกเป็นไข่ หรือ แคปซูล กระเป๋านางเงือก นั้น มีหลายชนิด โดยประเภทที่ออกลูกเป็นไข่ คือ ฉลามประเภทหน้าดิน [3] ที่มักอาศัยอยู่ตามน่านน้ำ กินหอย ปู ปลา กุ้ง หมึก สัตว์น้ำขนาดเล็กๆ และซากสัตว์ต่างๆ ที่ตายแล้วเป็นอาหาร

มักจะมีนิสัยที่ค่อนข้างขี้เกียจ รักสงบ ชอบอยู่นิ่งๆ หาที่กบดานไปเรื่อย ที่สำคัญขี้เล่น ไม่ดุร้าย เหมือนฉลามประเภทผิวน้ำ และฉลามที่ออกลูกเป็นไข่แคปซูล (Mermaid's Purse) อาทิเช่น ฉลามกบ ฉลามเสือดาว ฉลามทราย และฉลามหน้าดินอื่นๆ

กระเป๋านางเงือก ของฉลามกบ ที่ออกลูกเพียง 1-2 ฟอง

โดยทั่วไปแล้ว ฉลามกบ หรือฉลามปล้องอ้อย [4] นี้ จะออกลูกเป็น กระเป๋านางเงือก หรือแคปซูลไข่ เพียงแค่ครั้งละ 1-2 ฟองเท่านั้น อีกทั้ง ยังมีนิสัย ที่รักสงบ ซ่อนตัวเก่ง และมักชอบหาที่กบดานไปเรื่อย ทำให้ไม่ง่ายนัก ที่จะสามารถพบไข่ หรือ กระเป๋าเงือกของมันได้

แต่เมื่อต้นปี 2564 ที่ผ่านมา สำนักข่าวใหญ่ จากช่อง Thai PBS [5] ได้มีการรายงานว่า ลูกของปลาฉลามกบ หรือปลาฉลามปล้องอ้อย ในบ่ออนุบาล ที่ติดมากับอวนของเรือชาวประมง ได้ฟักเป็นตัว พร้อมกับส่งคืนสู่ทะเลเรียบร้อยแล้ว

กระเป๋านางเงือก ของปลากระเบนนก ที่ออกลูกเป็นไข่

กระเบนนก หรือ วิหคแห่งท้องทะเล [6] เป็นปลากระเบนหายาก กระดูกอ่อน จัดอยู่ในวงศ์ตระกูล Myliobatidae ที่เสี่ยงต่อการสูญพัญธุ์ เป็นสัตว์ที่ออกลูกเป็นไข่ หรือ กระเป๋าเงือก โดยจะออกครั้งละ เพียงแค่ 1 ถึง 6 ตัวเท่านั้น และเมื่อวันที่ 19 เม.ย. 2561 ได้มีการพบเห็นปลากระเบนชนิดนี้ ที่จังหวัดกระบี่ บริเวณอ่าวนาง เพียงตัวเดียว

สรุป กระเป๋านางเงือก (Mermaid's Purse)

กระเป๋านางเงือก (Mermaid's Purse) หรือ กล่องแคปซูล คือ ที่ใส่ไข่ ตัวอ่อนของสัตว์ทะเล 2 ชนิด คือ ปลากระเบนนก และปลาฉลามประเภทหน้าดิน เป็นสิ่งที่หาพบได้ยาก ในประเทศไทย

อ้างอิง

[1] wikipedia. (February 12, 2024). Egg case (Chondrichthyes). Retrieved from wikipedia

[2] Save Our Seas. (September 4, 2023). OCEAN NEWS Mermaids’ purses. Retrieved from saveourseas

[3] wikipedia. (September 4, 2023). ปลาฉลาม. Retrieved from wikipedia

[4] wikipedia. (August 18, 2023). ปลาฉลามกบ. Retrieved from wikipedia

[5] Thai PBS. (February 20, 2021). หาดูยาก "ไข่ฉลามติดอวน" ฟักเป็นตัวในบ่ออนุบาล. Retrieved from thaipbs

[6] Thai PBS. (March 4, 2022). รู้จัก "กระเบนนก" สัตว์ทะเลหายากในบัญชี IUCN. Retrieved from thaipbs